Τα μυστήρια του ύπνου: Εξερευνώντας τα στάδιά του

Στην πολυτάραχη σύγχρονη ζωή, ο ύπνος συχνά περνάει σε δεύτερη μοίρα, ωστόσο η σημασία του είναι σπουδαία. Ελάτε μαζί μας σε ένα ταξίδι στο νυχτερινό τοπίο καθώς ξετυλίγουμε τα μυστήρια του ύπνου και των αποκαταστατικών σταδίων του..

Φάση 1: Απενεργοποίηση – Η μεταβατική φάση
Καθώς η μέρα δίνει τη θέση της στη νύχτα, ξεκινάμε την πρώτη φάση του ύπνου: NREM (Non REM) Στάδιο 1. Αυτή η φάση χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή κάθοδο στον ύπνο. Η εγκεφαλική δραστηριότητα αρχίζει να επιβραδύνεται και οι μύες χαλαρώνουν. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, μπορεί να βιώσετε φευγαλέες σκέψεις ή αισθήσεις που μοιάζουν με ονειροπολήσεις. Είναι μια απαλή εισαγωγή στον κόσμο του ύπνου, που διαρκεί μόνο λίγα λεπτά.

Φάση 2: Ελαφρύς ύπνος – Η πύλη προς την ηρεμία
Μετάβαση στο Στάδιο 2 του NREM, εμβαθύνουμε στη σφαίρα του ύπνου. Αυτό το στάδιο χαρακτηρίζεται από επιβράδυνση των εγκεφαλικών κυμάτων και μείωση της θερμοκρασίας του σώματος. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης το σώμα σας προετοιμάζεται για τα βαθύτερα, πιο αποκαταστατικά στάδια του ύπνου που θα ακολουθήσουν. Αν και αφυπνίζεστε εύκολα, αυτό το στάδιο παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της συνολικής ποιότητας του ύπνου.

Φάση 3: Βαθύς ύπνος – Η πηγή της αποκατάστασης
Καλώς ήρθατε στη χώρα του NREM Stage 3, γνωστό και ως βαθύς ύπνος ή ύπνος αργών κυμάτων (SWS). Εδώ, το σώμα υφίσταται βαθιά αποκατάσταση και επισκευή. Τα εγκεφαλικά κύματα επιβραδύνονται στις χαμηλότερες συχνότητές τους και οι μύες χαλαρώνουν πλήρως. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης συμβαίνουν βασικές σωματικές διεργασίες όπως η επισκευή των ιστών, η μυϊκή ανάπτυξη και η βελτιστοποίηση της ανοσοποιητικής λειτουργίας. Ο βαθύς ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για να ξυπνάτε νιώθοντας ανανεωμένοι και αναζωογονημένοι.

Φάση 4: Ύπνος REM – Το Θέατρο των Ονείρων
Ο ύπνος με γρήγορη κίνηση των ματιών (REM) είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα φάση από όλες. Χαρακτηριζόμενος από γρήγορες κινήσεις των ματιών, αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα και ζωντανά όνειρα, ο ύπνος REM είναι το σημείο όπου συμβαίνει η μαγεία. Ενώ το σώμα παραμένει σε μεγάλο βαθμό ακίνητο, το μυαλό ξεκινά ένα ταξίδι μέσα από το υποσυνείδητο, επεξεργάζοντας συναισθήματα, αναμνήσεις και εμπειρίες. Ο ύπνος REM παίζει καθοριστικό ρόλο στη γνωστική λειτουργία, τη συναισθηματική ρύθμιση και τη μάθηση.

Ο κύκλος του ύπνου: Μία συμφωνία φάσεων
Καθ ‘όλη τη διάρκεια της νύχτας, ταλαντευόμαστε σε αυτές τις τέσσερις φάσεις σε ένα κυκλικό μοτίβο γνωστό ως κύκλος ύπνου. Κάθε κύκλος διαρκεί περίπου 90 έως 120 λεπτά, με τον ύπνο REM να καταλαμβάνει ένα αυξανόμενο ποσοστό κάθε κύκλου καθώς προχωρά η νύχτα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ύπνος δεν είναι μια γραμμική διαδικασία. Μάλλον, είναι μια δυναμική αλληλεπίδραση αυτών των φάσεων, καθεμία απαραίτητη για τη συνολική ευημερία.

Αγκαλιάζοντας το ταξίδι στο υποσυνείδητο
Από την ήπια μετάβαση του Σταδίου 1 του NREM στα ζωντανά όνειρα του ύπνου REM, κάθε φάση παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποκατάσταση τόσο του σώματος όσο και του νου. Αγκαλιάζοντας το ταξίδι προς ξεκούραστες νύχτες, ενδυναμώνουμε τους εαυτούς μας να ξυπνήσουμε νιώθοντας ανανεωμένοι, αναζωογονημένοι και έτοιμοι να αγκαλιάσουμε την επόμενη μέρα.

20 αποφθέγματα του Καρλ Γιουνγκ: «Σε ότι αντιστέκεσαι, επιμένει»

Οι στοχασμοί του Γιουνγκ δεν είναι απλοί επιστημονικοί προβληματισμοί- είναι ματιές στην ίδια την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, ένας καθρέφτης που αντανακλά την πολυπλοκότητα και τα μυστήρια μέσα μας.

Σε αυτή τη συλλογή των περιπλανήσεών του, συναντάμε ένα μωσαϊκό σκέψεων που πλέκουν το συνειδητό και το ασυνείδητο, φωτίζοντας το μονοπάτι προς την αυτογνωσία.

Ο Γιουνγκ μας καλεί να κοιτάξουμε στα βάθη του δικού μας σκοταδιού, αναγνωρίζοντάς το ως κλειδί για την κατανόηση των σκιών που χορεύουν στις ψυχές των άλλων. Με κάθε του έκφραση, αποκαλύπτει τη μεταμορφωτική δύναμη της αυτογνωσίας, προτρέποντάς μας να αγκαλιάσουμε τα ταλέντα μας όχι ως κτήματα, αλλά ως δώρα που πρέπει να μοιραστούμε με τον κόσμο.

Τα λάθη, για τον Γιουνγκ, είναι τα σκαλοπάτια προς την αλήθεια και η άγνοια δεν είναι κενό αλλά καμβάς πάνω στον οποίο ξεδιπλώνεται η γνώση. Εξετάζεται η διχοτόμηση μεταξύ των εξωτερικών ονείρων και της εσωτερικής ενδοσκόπησης, αποκαλύπτοντας τη βαθιά διαύγεια που προκύπτει όταν κάποιος κοιτάζει στα βάθη της καρδιάς.

1. «Το να γνωρίσεις τη δική σου σκοτεινή πλευρά αποτελεί τον καλύτερη μέθοδο για να αντιμετωπίσεις τη σκοτεινή πλευρά των άλλων».
2. «Αν είσαι ένα ταλαντούχο άτομο, αυτό δεν σημαίνει ότι έχεις αποκτήσει κάτι. Σημαίνει ότι έχεις κάτι να δώσεις πίσω».
3.  «Τα λάθη αποτελούν τελικά τη βάση της αλήθειας και αν ένας άνθρωπος δε γνωρίζει κάτι, τουλάχιστον αποτελεί γνώση για εκείνον, αν ξέρει τι δεν είναι».
4.  «Το όραμά σας θα γίνει καθαρότερο, μόνο όταν εστιάσετε στην καρδιά σας. Αυτός που κοιτά προς τα έξω, ονειρεύεται, εκείνος που κοιτά προς τα μέσα, αγρυπνά».
5.  «Οι άνθρωποι θα κάνουν τα πάντα, όσο υπερβολικό κι αν φαίνεται, μόνο και μόνο για να αποφύγουν να αντιμετωπίσουν τη ψυχή τους».
6.  « Η μοναξιά δεν προέρχεται από την απουσία ανθρώπων γύρω μας, αλλά από την αδυναμία να επικοινωνήσουμε τα πράγματα που θεωρούμε σημαντικά ή να μην έχουμε απόψεις που για τους άλλους είναι απαράδεκτες».
7. «Μην κρατάς κάποιον που θέλει να φύγει, γιατί αλλιώς δεν θα μπορέσεις να συναντήσεις εκείνον που έρχεται».
8.  «Το μεγαλύτερο βάρος για ένα παιδί είναι να ζήσει τη ζωή των γονιών του».
9.  «Μέχρι να κάνεις το ασυνείδητο, συνειδητό, εκείνο θα κατευθύνει τη ζωή σου και εσύ θα το ονομάζεις μοίρα».
10.  «Ό,τι μας εκνευρίζει στους άλλους, μας διευκολύνει να κατανοήσουμε καλύτερα τους εαυτούς μας».
11. «Η συνάντηση δυο προσωπικοτήτων είναι σαν την ένωση δύο χημικών ενώσεων: αν υπάρξει αντίδραση και οι δύο θα αλλάξουν».
12.  «Δεν είμαι αυτό που μου συνέβη. Είμαι αυτό που επέλεξα εγώ να γίνω».
13.  «Η κατάθλιψη είναι σαν μια μαυροντυμένη γυναίκα. Αν βρεθεί στον δρόμο σας, μην τη διώξετε. Προσκαλέστε τη μέσα, προσφέρετέ της μια θέση, συμπεριφερθείτε της όπως στους φιλοξενούμενούς σας και ακούστε αυτά που έχει να σας πει».
14.  «Ένας άνθρωπος που δεν έχει περάσει μέσα από την κόλαση των παθών του, δεν θα τα ξεπεράσει ποτέ».
15. «Η αντίληψή σου θα γίνει πιο ξεκάθαρη μόνο όταν κοιτάξεις μέσα στην ψυχή σου».
16.  «Το όνειρο είναι μια μικρή, κρυμμένη πόρτα στο πιο βαθύ και ιερό σημείο της ψυχής, η οποία ανοίγει σε εκείνη την αρχέγονη νύχτα, που βρισκόταν η ψυχή πολύ πριν υπάρξει το συνειδητό «εγώ».
17. «Μπορεί να νομίζουμε ότι ελέγχουμε πλήρως τον εαυτό μας. Ωστόσο, ένας φίλος μπορεί εύκολα να μας αποκαλύψει κάτι για εμάς , για το οποίο δεν έχουμε καμία απολύτως ιδέα».
18. «Ό,τι μας ενοχλεί στους άλλους, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας».
19.  « Η “μαγεία” είναι απλά μια διαφορετική λέξη για έναν ψυχολογικό χαρακτηρισμό».
20. «Σε ό,τι αντιστέκεστε, επιμένει».

Ποιο είναι το καλύτερο αντικαταθλιπτικό; Τα χάπια ή το τρέξιμο;

Η ψυχική υγεία έρχεται ολοένα και περισσότερο στο προσκήνιο καθώς συνειδητοποιούμε ότι δεν αφορά αποκλειστικά σε ακραίες ψυχιατρικές παθήσεις, αλλά σε συμπτώματα με τα οποία ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων έρχεται αντιμέτωπο, όπως το άγχος και η κατάθλιψη.

Όσο αυξάνονται τα καταθλιπτικά συμπτώματα μεταξύ του πληθυσμού, τόσο εντείνονται οι προσπάθειες της επιστημονικής κοινότητας να εντοπίσει μέσω ποιων θεραπευτικών οδών μπορεί να τα αντιμετωπίσει.

Μια νέα μελέτη, που παρουσιάστηκε στο συνέδριο ECNP στη Βαρκελώνη και δημοσιεύθηκε στο Journal of Affective Disorders, αντιπαρέβαλε δύο εντελώς διαφορετικές μεθόδους, για να διαπιστώσει την αντικαταθλιπτική τους δράση: Τη φαρμακευτική αγωγή και το τρέξιμο.

Στο πλαίσιο της έρευνας, οι μελετητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια Brenda Penninx από το Πανεπιστήμιο Vrije, εξέτασαν 141 ασθενείς με κατάθλιψη και/ή άγχος. Σε κάθε συμμετέχοντα δόθηκε η δυνατότητα να επιλέξει θεραπεία μεταξύ μιας φαρμακευτικής αγωγής και ενός συνόλου συνεδριών τρεξίματος.

Εξ αυτών, οι 45 επέλεξαν τη λήψη αντικαταθλιπτικών για 16 εβδομάδες και 96 το τρέξιμο για ένα διάστημα μεγαλύτερο των 16 εβδομάδων. «Αυτή η μελέτη έδωσε στους ανθρώπους μια επιλογή, φαρμακευτική αγωγή ή άσκηση. Είναι ενδιαφέρον ότι η πλειοψηφία επέλεξε την άσκηση», σχολίασε η δρ. Penninx. Η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά απαιτούσε από τους ασθενείς να τηρήσουν τη συνταγογραφούμενη δοσολογία, κάτι που δεν φάνηκε να επηρεάζει ιδιαίτερα τις καθημερινές τους συμπεριφορές. Από την άλλη, οι συμμετέχοντες που επέλεξαν την άσκηση κλήθηκαν να συμμετέχουν σε 2 έως 3 στενά εποπτευόμενες ομαδικές συνεδρίες διάρκειας 45 λεπτών την εβδομάδα. Οι μελετητές επεσήμαναν ότι τα μέλη της ομάδας που επέλεξε τα αντικαταθλιπτικά ήταν ελαφρώς πιο καταθλιπτικά από τα μέλη της ομάδας που επέλεξε να τρέξει.

Στο τέλος της περιόδου μελέτης, περίπου το 44% και των δύο ομάδων παρουσίαζε μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και του άγχους, κάτι που αποδεικνύει ότι και οι δύο μέθοδοι μπορούν να είναι αποτελεσματικές.

Ωστόσο, η ομάδα τρεξίματος παρουσίασε, επίσης, βελτίωση στο σωματικό βάρος, την περίμετρο της μέσης, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή λειτουργία, σε αντίθεση με την ομάδα που έλαβε φαρμακευτική αγωγή, οι συμμετέχοντες της οποίας παρουσίασαν μια τάση προς ελαφρά επιδείνωση σε αυτούς τους μεταβολικούς δείκτες.

Από την άλλη, το ποσοστό συνέπειας ήταν σημαντικά χαμηλότερο στην ομάδα τρεξίματος (52%) συγκριτικά με την ομάδα που λάμβανε αντικαταθλιπτικά (82%).

«Είναι σημαντικό να πούμε ότι υπάρχει χώρος και για τις δύο θεραπείες στη φροντίδα της κατάθλιψης. Τα αντικαταθλιπτικά είναι γενικά ασφαλή και αποτελεσματικά. Λειτουργούν για τους περισσότερους. Γνωρίζουμε ότι η μη θεραπεία της κατάθλιψης οδηγεί σε χειρότερα αποτελέσματα, οπότε τα αντικαταθλιπτικά είναι γενικά μια καλή επιλογή. Ωστόσο, πρέπει να επεκτείνουμε το θεραπευτικό μας οπλοστάσιο, καθώς δεν ανταποκρίνονται όλοι στα αντικαταθλιπτικά ή δεν είναι πρόθυμοι να τα λάβουν. Επιπλέον, ίσως είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσουμε πιθανές παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών. Για παράδειγμα, η λήψη αυτών των φαρμάκων ενδέχεται να προκαλέσει δυσλειτουργία στη δραστηριότητα του νευρικού συστήματος, ειδικά σε ασθενείς που αντιμετωπίζουν ήδη καρδιακά προβλήματα. Αυτό συνιστά λόγο να εξετάσουμε σοβαρά τη μείωση και τη διακοπή των αντικαταθλιπτικών όταν τα σοβαρά συμπτώματα έχουν υποχωρήσει», συμπεραίνει η δρ. Penninx.

«Η μελέτη δείχνει ότι σε πολλούς ανθρώπους αρέσει η ιδέα της άσκησης, αλλά δυσκολεύονται να διατηρήσουν αυτή τη συνήθεια, παρόλο που τα οφέλη είναι σημαντικά: Η άσκηση αντιμετωπίζει άμεσα τον καθιστικό τρόπο ζωής που συναντάται συχνά σε ασθενείς με καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές, ενθαρρύνοντας τα άτομα να βγουν έξω, να θέσουν προσωπικούς στόχους, να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση και να συμμετέχουν σε μια ομαδική δραστηριότητα. Τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν ότι η άσκηση είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε πολύ πιο σοβαρά υπόψη, καθώς θα μπορούσε να είναι μια καλή – και ίσως ακόμη καλύτερη – επιλογή για ορισμένους ασθενείς».

Ο δρ. Eric Ruhe από τα Ιατρικά Κέντρα του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, σχολίασε από την πλευρά του: «Πρόκειται για πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα, που δείχνουν και πάλι ότι η σωματική υγεία μπορεί να επηρεάσει την ψυχική και ότι η θεραπεία της κατάθλιψης και του άγχους μπορεί να επιτευχθεί μέσω της άσκησης, χωρίς τις δυσμενείς επιπτώσεις των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Πρέπει να εστιάσουμε στο πώς να βελτιώσουμε τη συμμόρφωση με την υγιή συμπεριφορά. Αυτό θα μπορούσε να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην υγειονομική περίθαλψη γενικότερα, αλλά και στις ψυχιατρικές ασθένειες».

Όσα έμαθα μετά από ένα χρόνο ψυχοθεραπείας

Κάθε χρόνο υποσχόμουν στον εαυτό μου ότι θα ξεκινήσω ψυχοθεραπεία και κάθε χρόνο το ανέβαλα. Μέχρι που το πήρα απόφαση. Έναν χρόνο αργότερα, συνειδητοποιώ τα 5 από τα μεγαλύτερα μαθήματα που πήρα μέσα από τις συνεδρίες.

Τα 28α γενέθλιά μου ήταν η αφορμή να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία. Το βράδυ εκείνο είχα μόλις σβήσει δύο κεράκια που σχημάτιζαν έναν αριθμό λιγάκι απαιτητικό για μένα. Έναν αριθμό που ζητούσε από μένα κάτι παραπάνω από τα δώρα που βρίσκονταν σκόρπια ολόγυρά μου, κάτι περισσότερο από τις ζεστές αγκαλιές των αγαπημένων μου και από τα ευχετήρια μηνύματα στο κινητό.

Απαιτούσε ένα δώρο από μένα σε μένα, που μου το υποσχόμουν κάθε χρόνο, μα πάντοτε το ανέβαλα. Ίσως αυτό που με ώθησε να κάνω την υπόσχεση πράξη να ήταν μια φωτογραφία του τρίχρονου εαυτού μου, που κοιτούσε γελαστός στον φακό και έβγαζε με θράσος και θάρρος τη γλώσσα σε μένα και στους φόβους μου, στην αναβλητικότητά μου, ίσως και στον ίδιο τον χρόνο.

Σκέφτηκα πως αν έχει επιβιώσει αυτή η ατρόμητη εκδοχή μου και βρίσκεται κάπου κρυμμένη μέσα μου, οφείλω τόσο σ’ αυτήν όσο και σε μένα να την αναζητήσω και να γνωριστούμε απ’ την αρχή. Έτσι, το επόμενο πρωί, πληκτρολόγησα τον αριθμό του ψυχοθεραπευτή που μου είχαν συστήσει.

Οι πρώτες συνεδρίες

Θυμάμαι ακόμα καθαρά την πρώτη φορά που χτύπησα το κουδούνι του γραφείου του, ομολογώ με κάποιο άγχος και κάποια διστακτικότητα, τα οποία όμως εξαφανίστηκαν αμέσως με το που μπήκα στον χώρο. Ήταν ένα δωμάτιο πολύ σωστά μελετημένο, ώστε να απευθύνεται σε όλες τις αισθήσεις σου. Λίγα έπιπλα σε απαλά χρώματα και μια μικρή βιβλιοθήκη.

Τη μεγαλύτερη αίσθηση οικειότητας και ασφάλειας όμως, τη δημιούργησε –όπως μάλλον πρέπει να συμβαίνει– ο ίδιος ο ψυχοθεραπευτής. Πριν ξεκινήσουμε να συζητάμε για μένα, έσπευσε να με ενημερώσει για το απόρρητο των συνεδριών μας και τη δική του απόλυτη εχεμύθεια.

Από κει και πέρα, επικεντρωθήκαμε στο να αναλύσουμε το προσωπικό μου δίκτυο ανθρώπων, «τους σημαντικούς Άλλους» όπως αποκαλούνται στην Ψυχολογία, το οποίο περιλαμβάνει συγγενείς, φίλους, συντρόφους.

5 μαθήματα που πήρα μετά από 12 μήνες ψυχοθεραπείας

Από εκείνη την πρώτη φορά μέχρι σήμερα έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος κατά τον οποίον θα μπορούσα να απαριθμήσω τα εξής πολύτιμα μαθήματα:

Μάθημα #1: Το σωστό timing είναι σύμμαχός σου

Όταν διαπίστωσα πόσο ευεργετικά λειτουργούσε η θεραπεία, αναρωτήθηκα πολλές φορές μήπως την ξεκίνησα αργά και έχασα πολύτιμο χρόνο. Είχα σαφέστατα σημάδια που θα δικαιολογούσαν μια επίσκεψή μου αρκετά νωρίτερα (κρίσεις άγχους, φοβίες που με καθιστούσαν μη λειτουργική σε μεγάλο βαθμό και ανθρώπους να με παροτρύνουν να ζητήσω την βοήθεια ειδικού).

Κατέληξα όμως στο εξής: Ο λόγος που αντιμετώπισα τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας τόσο θετικά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ήταν ότι πήγα ακριβώς τη στιγμή που το έκρινα εγώ κατάλληλο. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά πως πρέπει να αγνοήσει κανείς τα σημάδια που εκπέμπει ο ψυχισμός και το σώμα του, απλώς είναι μια διαδικασία που δεν λειτουργεί υπό πίεση. Δεν είναι σχεδιασμένη για να λειτουργήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο. Σε αντίθεση με μια επίσκεψη στον γιατρό, που ίσως να έχει και κάποιο αποτέλεσμα ακόμα και αν γίνει «με το ζόρι», η ψυχοθεραπεία βασίζεται σε δύο πολύ βασικά θεμέλια: στην αλληλεπίδραση θεραπευτή και θεραπευόμενου και στον χρόνο που επενδύεις.

Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να χωρίσεις αυτό τον χρόνο σε μικρότερα κομμάτια είναι να κρατάς ένα τετράδιο στο οποίο θα μπορείς να σημειώνεις κάθε φορά κάτι που ειπώθηκε και σε προβλημάτισε, σε οδήγησε σε μια διαπίστωση ή ακόμα και μια διαφωνία σου με τον θεραπευτή. Έτσι θα μπορείς να ανατρέχεις σ’ αυτό, ελέγχοντας παράλληλα την πρόοδο που σημειώνεις. Αυτό τουλάχιστον είναι κάτι που βοήθησε εμένα.

Μάθημα #2: Δώσε χρόνο

Είναι γεγονός πως ζούμε στην εποχή που όλα πρέπει να γίνονται σύντομα και όλα χρειάζεται να υπόσχονται άμεσα αποτελέσματα. Πολλές φορές έχω ακούσει ανθρώπους να παραπονιούνται μετά από 2-3 συνεδρίες πως δεν βλέπουν κανένα φοβερό αποτέλεσμα και καταλήγουν να αλλάζουν διαρκώς θεραπευτές χωρίς να δίνουν σε καμία από αυτές τις σχέσεις τον χρόνο που χρειάζεται και αναλογεί σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Είναι σαν να έχεις σπάσει το χέρι σου και να περιμένεις να μπορείς να παίξεις μπάσκετ μετά από λίγες ημέρες.

Η διαφορά με τα ψυχικά τραύματα είναι πως δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι, δεν έχουν κάποιο φανερό σωματικό σύμπτωμα (εξού και ακούγονται οι αδιανόητες φράσεις «Μήπως είσαι λίγο υπερβολικός/η» ; Ή «είναι όλα στο μυαλό σου», με την απάντησή μου να είναι πάντα η ίδια: «Ναι! Επειδή ακριβώς είναι στο μυαλό μου και δεν μπορείς να το δεις εσύ, αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει και δεν με ταλαιπωρεί όσο επιτυχώς θα με ταλαιπωρούσε και μια οποιαδήποτε άλλη ασθένεια». Επομένως, ο δρόμος προς τη θεραπεία είναι συνήθως μακρύς, ενίοτε δύσκολος, αλλά όπως όλα τα πράγματα στα οποία έχεις επενδύσει χρόνο και κόπο, στο τέλος σε ανταμείβει.

ΤΟ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ ΝΑ ΔΕΙΣ ΦΟΒΕΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 2-3 ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΣΠΑΣΕΙ ΤΟ ΧΕΡΙ ΣΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ ΝΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΑΙΞΕΙΣ ΜΠΑΣΚΕΤ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ.

Μάθημα #3: Χτίσε γερά θεμέλια στη σχέση με τον θεραπευτή

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η σχέση που θα χτίσεις με τον θεραπευτή σου είναι από τα βασικότερα κομμάτια της θεραπείας και από τα βασικότερα όπλα που θα έχεις σε αυτό το ταξίδι. Εγώ προσωπικά, ως αθεράπευτη people pleaser, θεωρούσα αδύνατον να πώ “ΟΧΙ” και εκφράσω σε κάποιον το παράπονό μου ή μια διαφορετική μου επιθυμία. Αυτό κλήθηκα να το αλλάξω για αρχή στο ασφαλές περιβάλλον της ψυχοθεραπείας, εκφράζοντας για παράδειγμα με ειλικρίνεια την απροθυμία μου να αγγίξω ένα ζήτημα εκείνη τη δεδομένη στιγμή.

Κάνοντας τέτοιες μικρές προσομοιώσεις μέσα στο πλαίσιο των συνεδριών, άρχισε να γίνεται ευκολότερο το να μεταφέρω τη νέα κεκτημένη μου συμπεριφορά και έξω από αυτό – στις σχέσεις μου, στα επαγγελματικά μου, στον αγενή κύριο που μου παίρνει τη σειρά βασιζόμενος στο ότι δεν θα αντιδράσω.

Καλό θα είναι, λοιπόν, να είναι μια σχέση βασισμένη στην ειλικρίνεια και στη συνέπεια. Η σταθερότητα και η συνέπεια στις συναντήσεις είναι εξίσου σημαντικός παράγοντας και λειτουργεί επίσης ως κομμάτι της θεραπείας. Δίνεις στον εαυτό σου μια σταθερά, μια συγκεκριμένη μέρα και ώρα κατά την οποία έχεις απέναντί σου έναν άνθρωπο απολύτως και αποκλειστικά αφοσιωμένο σε σένα. Αυτό από μόνο του, στην εποχή του multitasking, δεν είναι ούτε αμελητέο, ούτε και δεδομένο.

Μάθημα #4: Βάλε προτεραιότητα εσένα, μάθε τον ρόλο σου

Το να θέσεις ως προτεραιότητα εσένα και τις ανάγκες σου, το να μάθεις να οριοθετείς τους γύρω σου, ίσως να ακούγεται απλό και αυτονόητο, μόνο που δυστυχώς ελάχιστοι το καταφέρνουν – ιδίως με έναν τρόπο που να είναι λειτουργικός και να μην καταπιέζει και όλους τους υπόλοιπους.

Ίσως το πιο σημαντικό που έμαθα σ’ αυτόν τον έναν χρόνο ψυχοθεραπείας να είναι το εξής: τη μάσκα οξυγόνου, για να έχει αποτέλεσμα και νόημα η χρήση της, πρέπει πρώτα να τη φορέσεις εσύ, και ύστερα αν χρειαστεί να βοηθήσεις και κάποιον άλλον.

Τουτέστιν, το να ακουστούν από το στόμα σου φράσεις όπως «Εδώ, χρειάζομαι βοήθεια» ή «Αυτό με πληγώνει, με θυμώνει» δεν σε καθιστά αδύναμο, αλλά ικανότερο στο να επικοινωνήσεις τα αισθήματά σου. Αντίστοιχα, το να πεις αυτό το απλούστατο δισύλλαβο «όχι» αν κάτι δεν σου κάνει, δεν σε μετατρέπει σε «γκρινιάρη και δύσκολο». Δείχνει απλώς ότι γνωρίζεις να θέτεις τα όριά σου και να σε υπερασπίζεσαι, γιατί στην τελική δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να το κάνει καλύτερα από εσένα.

Στο ίδιο πλαίσιο, έμαθα τη σημασία των ρόλων και του να μην αναλαμβάνω ευθύνες που δεν μου αναλογούν. Για τους ανθρώπους με μια ροπή στην αυτο-ενοχοποίηση είναι δώρο εξ’ ουρανού να έρθει ένας άνθρωπος –ιδίως με τη γνώση και την ενσυναίσθηση ενός ψυχοθεραπευτή– και να τους πει την κατάλληλη στιγμή, με τον σωστό τρόπο, αυτό το άκρως ανακουφιστικό: Δεν φταις εσύ για το τάδε, δεν είναι δική σου ευθύνη το δείνα. Στην τάδε σχέση είσαι κόρη, στην άλλη φίλη, και στην άλλη σύντροφος. Όταν αντιλαμβάνεσαι τον εκάστοτε ρόλο σου και αυτά που του αναλογούν, είναι σαν να τακτοποιείς επιτέλους εκείνο το συρτάρι που είχε μέσα μαγιό, κασκόλ και παιδικές πιτζάμες.

Μάθημα #5: Ναι, το χιούμορ έχει θέση (και) στις συνεδρίες

Πριν αρχίσω τις συνεδρίες, ίσως απ’ τους μεγαλύτερους προβληματισμούς μου να ήταν το αν το χιούμορ χωράει κάπου ανάμεσα σ’ εκείνες τις δυο πολυθρόνες που χωρίζουν εσένα από τον ψυχοθεραπευτή σου. Είχα μάλλον και εγώ εκείνη την κλασική στερεοτυπική εικόνα ενός θεραπευόμενου που κλαίει αγκαλιά με ένα κουτί χαρτομάντηλα. Φυσικά, υπάρχει και αυτή η διάσταση και είναι λυτρωτική, αλλά δεν υπάρχει μόνο αυτή.

Πολύ γρήγορα διαπίστωσα πως αν χρειάζεσαι εκεί το χιούμορ θα βρει τον χώρο του, αλλά όπως όλα, θα πρέπει και αυτό να οριοθετηθεί. Για μένα προσωπικά το να μπορώ να αστειεύομαι, επιτελεί μια διπλή λειτουργία: Είναι αφενός η γλώσσα που ξέρω καλύτερα για να επικοινωνώ με τους άλλους (επομένως, αν μου την αφαιρέσεις, ξαφνικά είναι σαν να βρίσκομαι σε ξένη χώρα), αφετέρου χρησιμεύει ως σημαντικότατος μηχανισμός άμυνας για να υποβαθμίσω –συνήθως– ένα πρόβλημα.

Στις συνεδρίες, ακόμη και χωρίς να συζητηθεί ρητά, έγινε μια συμφωνία πως θα κρατήσουμε την πρώτη λειτουργία, για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε καλύτερα στη γλώσσα που μου είναι πιο οικεία, αλλά θα δουλέψουμε πολύ τη δεύτερη. Έτσι, μπορώ να θυμηθώ αρκετές στιγμές που έχουμε από κοινού γελάσει με τον ψυχοθεραπευτή μου με αφορμή ένα αυθόρμητο σχόλιο ή ακόμα και ένα θέμα της επικαιρότητας.

Μπορώ, όμως, να θυμηθώ ακόμη περισσότερες φορές που έχουμε αναγνωρίσει πως το χιούμορ ίσως είναι ένα μεγάλο άσπρο σεντόνι που έχω απλώσει επάνω σ’ ένα πρόβλημα, ώστε να κρύψω τόσο το ίδιο όσο και άλλα συναισθήματα που είναι δύσκολο να αποδεχτώ, όπως θυμός, λύπη κλπ.

Πού κρύβεται η ουσία της ψυχοθεραπείας;

Πάντοτε όταν σκέφτομαι το μέχρι τώρα ταξίδι μου στην ψυχοθεραπεία, μου έρχεται στο μυαλό εκείνος ο διάλογος που είχε ο μικρός πρίγκιπας με έναν έμπορο. Ο έμπορος του εξηγεί πως με τα χάπια που πουλάει οι άνθρωποι δεν θα διψάνε πια, και έτσι θα γλιτώνουν 53 ολόκληρα λεπτά την εβδομάδα. Τότε ο μικρός πρίγκιπας του απαντάει «Εγώ αν είχα 53 λεπτά για ξόδεμα, θα πήγαινα ήσυχα ήσυχα σε μια πηγή».

Ίσως εκεί κρύβεται η ουσία της θεραπείας, όχι στο να εξαλείψει «την αίσθηση της δίψας», αλλά στο να αναγνωρίζει αφενός το συναίσθημα, την ανάγκη και αφετέρου να σε παρακινεί να κάνεις ένα μακρύ αλλά μοναδικό ταξίδι προς την πηγή, η οποία κάθε φορά είναι λίγα βήματα παραπέρα από εκεί που βρίσκεσαι. Αυτός όμως είναι και ο τρόπος να συνεχίσεις να περπατάς και να εξελίσσεσαι.

Το υποσυνείδητο (συσσωρευμένο) άγχος… Απο τι προέρχεται και πως μπορώ να το αντιμετωπίσω…

Το χειρότερο άγχος είναι το άγχος του να μην αγχωθείς! Υπάρχει όμως και μια άλλη όψη, λιγότερο ορατή, ύπουλη, λίγο πιο πέρα από όσα αφουγκράζονται οι αισθήσεις μας στο εδώ και τώρα, το υποσυνείδητο άγχος.

Ο άνθρωπος που φοβάται να υποφέρει, υποφέρει ήδη από αυτό που φοβάται. Το υποσυνείδητο άγχος τροφοδοτεί φόβους στο άτομο, για αυτό και το ίδιο απορρίπτει πολλές φορές την ύπαρξη άγχους στη ζωή του, το αρνείται, το εσωτερικεύει, το πνίγει μέσα του για καιρό.

Το υποσυνείδητο άγχος ως ένα ‘καμουφλάζ’ του αληθινού εαυτού.

Είναι άνθρωποι που θέλουν να διατηρήσουν το αίσθημα υπερηφάνειας, την εικόνα της παντοδυναμίας τους, της ανεξαρτησίας τους, την ιδέα ότι δεν λυγίζουν και αντέχουν.

Εδώ εξωτερικά ίσως μιλάει ο εγωισμός, αλλά υπάρχει μια κρυμμένη ανασφάλεια. Δύσκολα αυτά τα άτομα θα αναζητήσουν βοήθεια, διότι θα νιώσουν ευάλωτοι και δεν αντιλαμβάνονται πότε φτάνουν στα όριά τους, αγνοώντας τα σημάδια.

Έχουν μια τάση να πιέζουν κάθε φορά και παραπάνω τον εαυτό τους προκειμένου να αποδείξουν ότι τα καταφέρνουν πάντα, θέτοντας στον εαυτό τους επανειλημμένα deadlines, σαν να δίνουν κάθε μέρα εξετάσεις. Ένας εσωτερικός ανταγωνισμός με τον εαυτό.

Φταίει η πεποίθηση ότι δεν πρέπει να απογοητεύω τους άλλους;

– Είναι το άγχος του τι θα σκεφτούν για εμένα;

– Είναι το κυνήγι του τέλειου;

– Είναι ο φόβος της απόρριψης ή της αποτυχίας;

– Είναι τα καταπιεσμένα συναισθήματα που ξεσπούν;

Όλα αυτά μπορεί να ισχύουν. Όλα όσα μπορεί να έχουν επικρατήσει μέσα μας ως ριζωμένες πεποιθήσεις για τον εαυτό μας, τους άλλους, τον κόσμο γύρω μας, και αναδύονται αυτόματα ως συναισθήματα και συμπεριφορές, χωρίς να το επεξεργαζόμαστε.

Το υποσυνείδητο άγχος, είναι το άγχος που δεν γνωρίζουμε γιατί μας προκύπτει. Νιώθουμε ένα άγχος ή παραπλήσια συμπτώματα ενώ μπορεί όλα στη ζωή μας να βαίνουν καλώς φαινομενικά. Δεν μπορούμε να το νοηματοδοτήσουμε. Και όταν κάτι δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε με βάση το πώς είμαστε στο παρόν, ίσως θα ήταν βοηθητικό να προβούμε σε βαθύτερη ανασκόπηση του εαυτού μας

Πως χτίζεται μέσα μας το υποσυνείδητο άγχος;

Το άγχος αυτό χτίζεται προοδευτικά μέσα μας. Συχνά έχει ως πηγή την παιδική ηλικία. Συσσωρεύεται, μπορεί να απωθείται συνειδητά η ασυνείδητα, ρέει μέσα μας και όσο δεν το αγγίζουμε, δεν το καταλαβαίνουμε, δεν μπαίνουμε στον κόπο να αξιολογήσουμε τη ζωή μας, τι μας φταίει και αγχωνόμαστε, εκείνο το άγχος θα μεγαλώνει και θα εκδηλώνεται με συμπτώματα ερχόμενο στην επιφάνεια.

Συχνά αποδίδουμε αυτό το άγχος σε εξωτερικούς παράγοντες, (π.χ. φταίνε οι συνθήκες, φταίνε οι άλλοι, φταίει η δουλειά). Οι δικαιολογίες, ακόμη και αν δεν είναι σκόπιμες, έρχονται λανθασμένα να αποκαταστήσουν την αλήθεια. Η υπερβολική ενασχόληση με τη δουλειά, η εξαρτητική σχέση με τον/την σύντροφο, η γυναίκα που έχει ‘παντρευτεί την κουζίνα της’, είναι συνηθισμένοι τρόποι αποφυγής ενός πραγματικού ενδότερου άγχους.

Ο άνθρωπος, όμως, δεν μπορεί να ζει για χρόνια με θαμμένα συναισθήματα, με υπόγειο θυμό, απογοητεύσεις, θλίψη, απωθημένα, ενοχές, επιθυμίες ανεκπλήρωτες, για αυτό και νιώθουμε κάποια στιγμή να ξυπνάει κάτι μέσα μας, να γίνεται μια εξέγερση, όπως βιώνουμε στις κρίσεις πανικού, στις φοβίες, στην κατάθλιψη.

Τα συμπτώματα του υποσυνείδητου άγχους μπορεί να εκδηλώνονται με μια ποικιλομορφία.

Συναισθήματα

Θλίψη, μελαγχολία, πεσμένη διάθεση

Έλλειψη ενδιαφέροντος

Έντονος θυμός

Απογοήτευση

Αίσθημα μοναξιάς

Νευρικότητα – αδυναμία χαλάρωσης και ευχαρίστησης

Δυσθυμική διάθεση, περίοδοι δηλαδή όπου εναλλάσσονται η χαρά με την θλίψη.

Συμπεριφορά

Τάση για απομόνωση

Ευερεθιστότητα

Αυξημένη/Μειωμένη όρεξη για φαγητό

Δυσκολίες στον ύπνο

Αδυναμία οργάνωσης προγράμματος και χρόνου

Ψυχαναγκασμοί

Αποφυγή καταστάσεων ή και ανθρώπων

Συνήθειες όπως το δάγκωμα νυχιών, ο γρήγορος βηματισμός ή νευρικότητα στις κινήσεις, τράβηγμα μαλλιών, ενασχόληση πειράζοντας σημεία του προσώπου, π.χ σπυριά, σημάδια.

Χρήση αλκοόλ, ουσιών, κάπνισμα στοχεύοντας στην ανακούφιση

Τάσεις φυγής – παρορμητικότητα

Σωματικά συμπτώματα

Μυϊκή τάση

Γαστρεντερικά προβλήματα

Δερματικές παθήσεις

Δυσπεψία

Δυσκολία στη αναπνοή

Αίσθημα κόπωσης

Ναυτία

Ζάλη

Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία/λίμπιντο

Ταχυκαρδίες, αρρυθμίες

Πλάκωμα στο στήθος

Γνωστικές λειτουργίες

Αδυναμία συγκέντρωσης

Προβλήματα μνήμης

Ελλειμματική προσοχή

Αυτόματες ανήσυχες σκέψεις

Εστίαση κυρίως σε αρνητικά ερεθίσματα

Μειωμένη κριτική ικανότητα

Δυσκολία λήψης αποφάσεων

Αναβλητικότητα

Το υποσυνείδητο άγχος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε οξυμένη ψυχική δυσλειτουργία το άτομο, εκδηλώνοντας:

Κρίσεις πανικού

Κοινωνικό άγχος

Φοβίες

Ψυχαναγκασμοί

Κατάθλιψη (χρόνια τις περισσότερες φορές)

Εξαρτητικές συμπεριφορές (εργασιομανία)

Ψυχοσωματικές παθήσεις (ευερέθιστο έντερο)

Δυσθυμία

Εάν νιώθετε παρόμοια συμπτώματα, χωρίς να μπορείτε να τα ερμηνεύσετε, διευκρινίστε πρωτίστως εάν είναι αποτέλεσμα οργανικής διαταραχής ή παρενεργειών ουσιών ή φαρμάκων. 

Μπορεί, λοιπόν, το άγχος να μας χτυπά την πόρτα μια δεδομένη στιγμή, όμως τρέφεται μέσα μας χρόνια. Αναπτύσσεται με αργό ρυθμό. Μη ξεχνάμε ότι ο κάθε άνθρωπος έχει μια μοναδική ιστορία και πορεία πίσω του. Η σοβαρότητα και η ένταση του άγχους και το τι μορφές μπορεί να πάρει στη ζωή, εξαρτώνται από το τι βιώνει και πως το βιώνει ο συγκεκριμένος άνθρωπος. Με την προσωπικότητα που έχει, το παρελθόν και τα τραύματα που κουβαλάει, τις πεποιθήσεις που έχει για τον εαυτό του.

Ποιοι είναι οι λόγοι της ύπαρξης του υποσυνείδητου άγχους;

Ας σκεφτούμε καταστάσεις ή εμπειρίες όπου στερηθήκαμε του δικαιώματος να είμαστε ο εαυτός μας. Αυτοί που είμαστε, με τα προσωπικά μας θέλω, επιθυμίες και ανάγκες.

Όταν θέλαμε να κάνουμε κάτι αλλά κάναμε κάτι άλλο, το οποίο άλλο όμως μας βαραίνει, μας ταλαιπωρεί και μπαίνει εμπόδιο στην ευτυχία μας και την ικανοποίηση από τη ζωή. Ας σκεφτούμε τα πολλά ‘ναι’ που έχουμε πει, τα οποία ήταν στην ουσία ‘όχι’.

Κάθε ανάγκη που έχουμε απωθήσει, που έχουμε βάλει στην άκρη ή πράγματα που κρύψαμε από τον ίδιο μας τον εαυτό, σαν να μην συνέβησαν ποτέ, μπορεί να τα θάψαμε, όμως έχουν μια υπόγεια ενέργεια. Μια ενέργεια που θέλει να εκφραστεί και να ικανοποιηθεί. Μας ζητά να έρθουμε σε επαφή μαζί της.

Ίσως, το υπερβολικό άγχος που μας έχουν ποτίσει απέναντι στο καθήκον να μην απογοητεύουμε τους άλλους, να τους προστατεύουμε κάνοντας αυτοθυσίες και υποχωρήσεις ασχέτως με το τι θέλουμε εμείς.

Ίσως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η αίσθηση ότι δεν αξίζω, δεν αγαπιέμαι, δεν είμαι επιθυμητός από τους άλλους, ότι είμαι κατώτερος, κυοφορούν το φόβο εγκατάλειψης, απόρριψης και αποτυχίας. Έτσι, εξαρτόμαστε από τους άλλους γιατί φοβόμαστε να μείνουμε μόνοι, πιστεύουμε ότι αξίζουμε να παθαίνουμε τα άσχημα, κυνηγάμε το τέλειο για να μην δείξουμε αδυναμία, φοβόμαστε όταν μας κρίνουν ή νιώθουμε ότι μόνο όταν υπακούμε στα θελήματα των άλλων γινόμαστε αρεστοί και αποδεκτοί.

Πολλοί άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση είτε γίνονται αντιδραστικοί τύποι είτε υποτακτικοί. Το άγχος αυτό όμως προκύπτει από ριζωμένες πεποιθήσεις που έχουν πλαστεί κατά τα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας και τη σχέση με τους γονείς.

Πολλά από τα ψυχολογικά προβλήματα σηματοδοτούν την καταπιεσμένη επιθυμία ευχαρίστησης και αυθορμητισμού. Ένας αγχώδης άνθρωπος έχει εγκλωβίσει τον εαυτό του σε εσωτερικές απαγορεύσεις, σε συγκεκριμένα ‘πρέπει’ και περιορισμούς.

Είναι άνθρωποι που μεγάλωσαν σε ένα καταπιεσμένο, αυστηρό, στερητικό, υπερπροστατευτικό, αποφευκτικό και φοβικό περιβάλλον, στιγματίζοντας την παιδικότητα.

Τίποτα δεν μας περιορίζει περισσότερο από τις σκέψεις και τα συναισθήματα για τον εαυτό μας.

Τα αισθήματα που δεν εκφράζονται, δεν πεθαίνουν ποτέ.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι τα μόνα πράγματα σε αυτή τη ζωή που μας περιορίζουν δεν είναι οι άλλοι, αλλά οι σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας. Ακόμη, τείνουμε να πιστεύουμε όσα σκεπτόμαστε και αισθανόμαστε για τον εαυτό μας, χωρίς να αποτελούν πραγματικά γεγονότα. Λέμε ότι ακόμη και οι πράξεις μας ενοχοποιούν ποιοι είμαστε. Ως ένα βαθμό μπορεί να ισχύει. Για να ανοίξουμε όμως μια τέτοια κουβέντα θα πρέπει να αναρωτηθούμε πως ορίζουμε το ποιος είμαι. Είναι διαφορετικό το τι φαίνεται προς τα έξω, από αυτό που είμαστε.

Ποιοι παράγοντες διαιωνίζουν το υποσυνείδητο άγχος;

Χωρίς, λοιπόν, να το συνειδητοποιούμε, υιοθετούμε συμπεριφορές αποφυγής και συμπεριφορές που μας δημιουργούν ασφάλεια μακριά από αυτά που μας αγχώνουν και μας φοβίζουν.

Για κάποιο λόγο ο φόβος κυβερνά το μυαλό μας και υποτιμούμε τις δυνάμεις μας. Ανεχόμαστε δυσάρεστες καταστάσεις, υποκύπτουμε στις πιέσεις των άλλων, γιατί φοβόμαστε να χάσουμε κάτι που θεωρούμε σημαντικό για εμάς.

Πολλές γυναίκες για παράδειγμα αισθάνονται το θύμα στις σχέσεις τους. Νιώθουν ότι ο άνδρας έχει το πάνω χέρι, την υποτιμά, της βάζει αρμοδιότητες που μπορεί να μην τη αφορούν, ασκεί ίσως μια εξουσία. Οι γυναίκες που το υπομένουν, ακόμη και αν γνωρίζουν ότι δεν είναι ευτυχισμένες σε ένα τέτοιο σχεσιακό πλαίσιο, το υπομένονται γιατί μπορεί να φοβούνται τη μοναξιά αν χωρίσουν ή γιατί μπορεί να εξαρτώνται οικονομικά από τον άνδρα.

Επίσης, αποφεύγουμε ότι ξέρουμε ότι θα πονέσει. Αλλά ο πόνος της αποφυγής μέσα μας είναι χειρότερος. Για παράδειγμα, το άγχος της δέσμευσης στις σχέσεις μπορεί να σημαίνει το φόβο πιθανής απόρριψης/εγκατάλειψης ή το ότι το άτομο θα ξαναπληγωθεί και θα απογοητευτεί. Συνεπώς, αποφεύγοντας αυτό που δυνητικά μπορεί να τον πονέσει μακροπρόθεσμα, βάζει φραγμούς, περιορίζεται, κλείνει την καρδιά του δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι τώρα είναι καλά, έχει τον έλεγχο των συναισθημάτων του μειώνοντας την πιθανότητα να ξαναπληγωθεί.

Οι φόβοι μας όμως δηλητηριάζουν κάθε εσωτερική μας ανάγκη. Μας εγκλωβίζουν σε ιδέες και σκέψεις που παύουν να έχουν  λογική και επικρατεί η φαντασία. Σκέψεις παράλογες, δυσανάλογες με την πραγματικότητα, μπαίνοντας σε ένα διανοητικό παιχνίδι αμφισβήτησης του εαυτού. Βολεύοντας τον εαυτό μας ή αποφεύγοντας καταστάσεις, είναι σαν να μειώνουμε σημαντικά  το προσδόκιμο της ευτυχίας μας.  

«Δεν αλλάζουμε», αλλά αποκτούμε την χαμένη σύνδεση με τον εαυτό μας.

Οποιαδήποτε ψυχική κατάσταση και αν βιώνουμε (κατάθλιψη, άγχος, κρίσεις πανικού), καλό είναι να μη μπαίνουμε στην παγίδα του ότι πρέπει να αλλάξω.

Να αλλάξω σημαίνει τι; Να γίνω κάποιος άλλος; Πιο υγιής; Πιο λειτουργικός;

Η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε ένα θέμα ψυχικής υγείας, όπως το υποσυνείδητο άγχος στην προκειμένη περίπτωση, και παίρνουμε απόφαση να το διαχειριστούμε, το κάνουμε για να έρθουμε σε επαφή με τον πραγματικό εαυτό μας. Με την κρυμμένη δύναμη μέσα μας. Να επανασυνδεθούμε με κάθε παραμελημένη πτυχή του εαυτού μας. Έχουμε έναν σταθερό πυρήνα μέσα μας, που πολλά τριγύρω δύνανται να διαστρεβλώνονται, να παραμελούνται, να μην αναπτύσσονται με υγιή, λειτουργικό τρόπο (πεποιθήσεις, ανάγκες, αυτοεκτίμηση, αξίες).

Σε αυτά καλούμαστε να παρέμβουμε ώστε να κατανοήσει ο άνθρωπος τι του συμβαίνει και γιατί και τελικώς αποκτώντας δεξιότητες και εργαλεία διαχείρισης όλων όσων τον ταλαιπωρούν.

Παρατηρείστε τον εαυτό σας αμερόληπτοι.

Μην προσπαθούμε να αγνοούμε οποιοδήποτε προειδοποιητικό σημάδι μας στέλνει το σώμα μας ή ότι μας προβληματίζει γύρω από τον εαυτό μας. Γιατί είναι σαν να βυθίζουμε μόνοι μας τον εαυτό μας στο κενό.

Παρατηρήστε το σώμα σας, αξιολογήστε την αξιοπιστία των σκέψεών σας, το γιατί νιώθετε όπως νιώθετε, διότι υπάρχουν φορές που μπορεί να έχετε συσσωρευμένο άγχος, ωστόσο κατά βάθος είστε υποψιασμένοι γιατί αγχώνεσθε. Μπορείτε να ενσωματώσετε στη ρουτίνα σας το ημερολόγιο. Να καταγράψετε τις ενοχλητικές σκέψεις, τι σας αγχώνει, τι σας απογοητεύει, τι νιώθετε, ποιες καταστάσεις σας πιέζουν, τι θα μπορούσατε να είχατε σκεφτεί εναλλακτικά, ώστε να πετύχετε μια βαθύτερη κατανόηση του τι σας συμβαίνει. Αυτοαποκαλυφθείτε στον εαυτό σας.

Όταν κάνετε μια τέτοια προσπάθεια μπορεί να είναι δύσκολο να αφήσετε τον εγωισμό σας στην άκρη, να παραδεχτείτε ότι μπορεί και εσείς να είχατε την ευθύνη σε μια κατάσταση, να νομίζετε ότι υποτιμάτε τον εαυτό σας με αυτά που γράφετε, όμως η επίγνωση είναι αυτή που απελευθερώνει και μετέπειτα η διαχείριση όλων όσων μας επηρεάζουν.

Εάν νιώθετε ότι δεν μπορείτε να τα καταφέρετε, ότι το άγχος σας έχει καταβάλει, εάν έχετε μόνιμες ανησυχίες και φόβους που σας επηρεάζουν στην καθημερινή λειτουργικότητά σας, μη διστάζετε να αναζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.

Καιρός είναι λοιπόν όχι μόνο να θέσετε εσείς τους όρους του παιχνιδιού, αλλά και να το απολαύσετε.