Προβληματική χρήση των social media από εφήβους: Μια νέα πραγματικότητα;
Προβληματική χρήση των social media από εφήβους: Μια νέα πραγματικότητα;
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής των εφήβων. Μέσα από τις οθόνες τους, κοινωνικοποιούνται, ενημερώνονται, εκφράζονται. Όμως, πότε αυτή η χρήση γίνεται προβληματική; Πότε μετατρέπεται σε παράγοντα κινδύνου για την ψυχική τους υγεία;
Μια πρόσφατη ελληνική επιστημονική ανασκόπηση (2024) φέρνει στο φως δεδομένα που προκαλούν ανησυχία αλλά και προβληματισμό.
Τι σημαίνει «προβληματική χρήση»;
Δεν μιλάμε απλά για πολύωρη χρήση. Πρόκειται για καταναγκαστική, εθιστική ή απορρυθμιστική χρήση, που επηρεάζει αρνητικά:
- την καθημερινή λειτουργικότητα του εφήβου (π.χ. σχολείο, ύπνος, διαπροσωπικές σχέσεις),
- τη διάθεση και την αυτοεικόνα,
- την ικανότητα ελέγχου των παρορμήσεων.
Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες;
Η μελέτη αναδεικνύει εννέα βασικούς παράγοντες που σχετίζονται με την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης προβληματικής χρήσης social media από εφήβους:
- Απομόνωση κατά την πανδημία COVID-19
- Αυξημένος χρόνος μπροστά από οθόνες
- Έλλειψη ορίων και εποπτείας από το οικογενειακό περιβάλλον
- Έλλειψη ουσιαστικών κοινωνικών σχέσεων εκτός διαδικτύου
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Έκθεση σε διαδικτυακή βία ή εκφοβισμό (cyberbullying)
- Αναζήτηση επιβεβαίωσης μέσω “likes”
- Κακή ποιότητα ύπνου
- Χρήση των social media ως μηχανισμός αποφυγής συναισθημάτων
Γιατί είναι σημαντικό να το προσέξουμε;
- Η εφηβεία είναι περίοδος έντονης ανάπτυξης και διαμόρφωσης ταυτότητας.
- Οι συνήθειες που εγκαθίστανται τώρα ενδέχεται να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα τη σχέση των εφήβων με την τεχνολογία και την ψυχική τους υγεία.
- Η έγκαιρη πρόληψη είναι καθοριστικής σημασίας.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
✅ Επικοινωνία χωρίς κριτική: Δημιουργήστε έναν ασφαλή χώρο συζήτησης γύρω από το
διαδίκτυο.
✅ Σαφή όρια χρήσης: Συμφωνήστε από κοινού πόσο, πότε και πού χρησιμοποιούνται τα
social media.
✅ Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης: Εστιάστε στις δυνατότητες του παιδιού πέρα από τα
«likes».
✅ Δια ζώσης δραστηριότητες: Υποστηρίξτε συμμετοχή σε ομάδες, αθλητισμό,
δημιουργικά χόμπι.
✅ Αναγνώριση πρώιμων ενδείξεων: Απότομες μεταπτώσεις στη διάθεση, απομόνωση,
αϋπνία μπορεί να είναι σημάδια ανάγκης για βοήθεια.
✅ Αναζήτηση επαγγελματικής υποστήριξης όταν η χρήση γίνεται παθολογική.
Αν δυσκολεύεστε να βρείτε ισορροπία στην καθημερινότητα του παιδιού σας με την
τεχνολογία, μιλήστε με έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Η πρόληψη ξεκινά από τη σύνδεση — όχι την ψηφιακή, αλλά την ανθρώπινη.
Έλενα Πάνου – Ψυχοθεραπεύτρια